Üniversitede, lisede, ortaokulda ve hatta ilk öğretimde dil eğitimi verilmesine rağmen neden yeterince iyi İngilizce öğrenemiyoruz. Dil öğrenmek neden hoşumuza gitmiyor? Öğrensek dahi neden konuşmaktan kaçınıyoruz? İngilizce öğrenmek neden zor, bir yabancı dil öğrenmemiz gerekiyor mu, İngilizce öğrenmeye karar verdik diyelim, nasıl öğrenebiliriz gibi sorulara cevap arayacağız. Üniversiteden yeni mezun bir öğrenci olarak kendi geçmiş deneyimlerimden de yola çıkarak araştırmalarımı sizlerle paylaşacağım. Ayrıca videonun ilerleyen kısımlarında yapay zekayı da kullanarak dil öğrenme sürecinizi kolaylaştıracak tavsiyeler vereceğim. 

Türkiye’de ilkokullarda İngilizce yabancı dil eğitimi ikinci sınıfta başlamaktadır [1]. Ortaokullarda ve özel okullarda eğitimin yoğunluğu ve seviyesi de artmakta olup lise ve üniversitelerde de İngilizce hazırlık eğitimi yaygınlaşmaktadır. İngilizce'nin resmi, idari veya kültürel bir dil olduğu 88 ülke ve bölgeden dünya haritasında görülmektedir. [2]

Bunun yanı sıra İngilizce’nin dünya üzerinde konuşulduğu ülkelere baktığımızda Türkiye’de 80 milyona oranla 12 milyonun İngilizce bildiği görülüyor. [3]

İngiltere, Amerika, Avusturalya başta olmak üzere dünyanın pek çok bölgesinde İngilizce bilen kişi sayısı artıyor. Dünya üzerinde 1.5 milyar insan İngilizce konuşuyor. Bunu 1.1 milyarla Çin, 609 milyonla Hindi, 558 milyonla İspanyolca ve 330 milyonla Arapça dilleri takip ediyor. [4]

Teknoloji çağında Amerika’nın bilgisayar biliminin öncülerinden olması nedeniyle dünya genelinde yaygınlaşan İngilizce’ye olan merak bir istekten ziyade zorunluluk haline geliyor. Yurt dışında kariyer yapmak isteyenler, farklı kültürleri tanımak isteyen gezginler, sosyal medya ve içerik platformlarını daha etkili kullanmak isteyen kullanıcıların artan talepleri de İngilizce’ye olan talebi artırıyor.

Hal böyle olunca pek çok kurum ve kuruluş İngilizce eğitimini zorunlu kılıyor.

Lisans Öğrencilerinin Gözünden İngilizce Öğrenmeyi Zorlaştıran Faktörler isimli bir makalede katılımcıların İngilizce Öğrenmek İsteme Nedenleri Eğitim/Mesleki Nedenler ve Sosyal/Kültürel Nedenler şeklinde iki gruba ayrılmış. Evrensel dil olması sebebiyle dili öğrenenlerin oranı %18.4 iken iş hayatı için öğrenenlerin oranı %31.6 olarak belirlenmiş. Öğrenciler bu nedenlerini iş hayatında karşılaşacakları durumları çözebilmek, kendilerini geliştirebilmek, araştırma yapabilmek ile ilişkilendirdikleri, bir kısmının ise neden olarak mecburi eğitim olmasını sundukları görülmüştür [5].  Ayrıca İngilizce öğrenmekte en çok güçlük yaşadıkları neden ise pratik yetersizliği olarak belirlenmiştir.

İngilizce alfabeyi öğrenmeye çalıştığım o günleri anımsıyorum. Yeni bir dil, anlamsız kelimeler, garip bir gramer yapısı. Konuşmak ve iletişim kurmaktan daha çok test çözmeye ve ezberlemeye odaklandığımız o zamanlar. Ayrıca neden öğrendiğimi bile bilmediğim bir dil. ...İngilizce.

Ortaokulda bir şekilde temelini aldığım İngilizce’yi liseye geçtiğimde ilerletmek istemiyordum. İngilizce gerçekten sıkıcı geliyordu ve bunun temelinde yatan problemi ilerleyen yıllarda fark edecektim.

Neden öğrendiğimi sorgulamadan İngilizce kitaplardan metinler okuyarak, yeni kelimeler ezberleyerek ilerliyordum ki üniversiteye hazırlık dönemine geldiğimde bir aydınlanma yaşadım. Problemin temelinde yatan sebebi bulmuştum. Motivasyon ve bilinçsizlik

Bilgisayar sektöründe daha hızlı ilerlemek, internetteki kaynaklara daha kolay erişmek, zihnimi geliştirmek, sohbet ederek dünyanın pek çok yerinden insanlarla bağlantı kurabilmek istiyordum. Bu motivasyonlarımın farkına vardığımda İngilizce öğrenirken hatta yeni bir dil öğrenirken zevk almaya başladım.

Zaman içerisinde İngilizce yayınlanan film ve dizileri anlayabiliyor, internetten aradığım bilgileri daha hızlı ediniyordum. Ayrıca farklı ülkelerden insanlarla da kolaylıkla bağlantı kurabiliyordum.

Bunun en önemli sebebinin dersi bir zorunluluk olarak görmekten kaynaklandığını düşünüyorum. Pek çok öğrenci neden okula gittiğini ve neden derslere girdiğini bilmiyor? Bir gayret sarf etmek yerine dersten kaçıyor. Çünkü bunun ne işine yarayacağını bilmiyor. Eğer öğretmenler derse teşvik edecek yöntemler bulursa ve farklı tekniklerle ders anlatırsa öğrencilerin gelişimi daha da hızlanacaktır. Tabii ki bunun için öğretmenlerin de yaptıkları işi sevmeleri şart.

Sebebinizi belirleyin

Birazdan yapay zeka kullanarak İngilizce ve diğer dilleri hızlıca öğrenmemize yardımcı olacak tüyolar vereceğim ancak şimdi en önemli probleme odaklanalım. Kendi nedeninizi bulmak..

İlk olarak o dili öğrenmenizin arkasında yatan sebepleri tekrar gözden geçirin. Sebeplerinizin ne olduğunu net şekilde belirleyin. Bir kişi ya da bir kurum dedi diye değil kendiniz istediğiniz için öğrenin. Zihninizde bugüne kadar oluşturduğunuz engelleri bulun ve gün yüzüne çıkarın. Hiç bilmiyorsanız en temelden başlayın. İnternetteki kaynakları araştırın. Youtube dahil olmak üzere İngilizce pek çok ücretsiz uygulama ve kaynak bulabilirsiniz.

Sebebinizi ve motivasyon kaynaklarınızı belirledikten sonra bir planlama yapın. Öğrenme yöntemlerini araştırın ve dinleme, okuma, yazma, konuşma gibi her bir beceriye ayrı ayrı odaklanın.

Okuma becerinizi geliştirmek için; ilk adım çocuk kitaplarıyla başlamak. Temel kelimleri ve gramer yapısını öğrenmek için basit kitapları okuyarak başlayabilir ve zaman içerisinde kendinizi geliştirebilirsiniz. Bunun yanı sıra makale ya da haber okumak, altyazıları takip etmek, o dildeki ders kitaplarındaki metinlere çalışmak da faydalı olacaktır.

Yazma becerinizi geliştirmek için; öğrendiğiniz kelimeleri cümle içinde kullanabilir, gramer hatalarınız çeşitli araçlarla ve yapay zekalarla kontrol edebilir, yabancı arkadaşlarınızla konuşmayı deneyebilirsiniz. Günlük yazmaya çalışmak da bir seçenek.

Dinleme becerinizi geliştirmek için; Youtube içeriklerinden, dizi ve filmlerden yararlanabilirsiniz. Bilgisayar oyunlarını seviyenize göre altyazılı veya altyazısız oynayabilir ve eğer imkanınız varsa bir müddet İngilizce konuşulan bir ülkeye gidebilirsiniz.

Konuşma becerinizi geliştirmek için; her kelimenin telaffuzunu öğrenmenin yanı sıra ayna veya kamera karşısında öğrendiklerinizi seslendirebilirsiniz. O dili iyi bilen arkadaşlarınızla sohbet etmeyi deneyebilir, farklı bir ülkede konuşmak için harekete geçebilirsiniz. İnternet üzerinde ücretli veya ücretsiz uygulamalarla hem gerçek insanlarla hem de yapay zeka tabanlı botlarla sohbet edebilirsiniz. Bir konuşma topluluğuna dahil olabilirsiniz.

Gramer becerinizi geliştirmek için ise; internetteki ücretsiz videolar, çeşitli çevrimiçi platformlarda herkese açık paylaşılan kaynaklar, ders kitapları işinizi görecektir.  

ChatGPT ile  günlük hayatta sohbet ediyorsanız size az çok tanıdığını söyleyebiliriz. Yeni bir sohbet başlattıktan sonra şu soruları sorabilirsiniz: “Ben hangi dili öğrenmeliyim?”, “İngilizce öğrenmek istiyorum? Yeni başlayan biri için yol haritası öner!”, “İngilizce B2 seviyesi için gramer ağırlıklı 3 aylık bir plan hazırla!”, “Üç aylık ve altı aylık TOEFL için İngilizce kelime öğrenme planı sun!”, “Bu sohbette İspanyolca dil öğrenme koçum ol. Bana gramer, okuma, dinleme tavsiyeleri listele.” Bu soruları kendi dil seviyenize ve beklentilerinize göre şekillendirebilirsiniz. Doğru komut verdiğinizden emin olun. Bununla ilgili paylaşmış olduğum videoma kanalımdan gidebilirsiniz. Ayrıca sohbeti çok fazla uzatmanız başarılı cevaplar alma oranınızı düşüreceğinden az kelimeyle çok soru sorun.

Bir sohbetinizi sadece kişisel dil koçuna ayırın. Ona detaylı spesifik bilgiler ya da alakasız sorular sormanız modelin kafasını karıştıracaktır. 

ChatGPT’de açacağınız ayrı bir sohbeti sadece gramer ve kelime bilgisi öğrenmek için kullanabilirsiniz. Mesela yeni bir sohbet başlattıktan sonra ona şu komutları girin: “Bana (1) A2 seviyeli bir öğrenci için İngilizce TOEFL B2 seviyesine ulaştıracak gramer ve kelime öğrenme planı çıkar. (2) En çok kullanılan 100 İngilizce kelimeyi Türkçe karşılıklarıyla ver! (3) Gramer kurallarını öğrenebilmem için çeşitli yollar sun.”

Gördüğünüz gibi girilen komutları maddelendirmeye ve detaylandırmak alacağınız cevapların daha sıralı ve başarılı olmasını sağlar. Eğer illa ki teşekkür etmek istiyorsanız sohbet arasında değil işiniz bittikten sonra edin. 

Mesela bir kelimeyle ilgili çeşitli cümleler kurdunuz ve doğru olup olmadığını merak ediyorsunuz. Bir kompozisyon ya da hikaye yazdınız ve hatalarınızı bilmiyorsunuz. Bu doğrultuda hazırlığınız cümleleri ya da metni ister fotoğrafını çekerek ister elle yazarak ChatGPT gibi modellere gönderebilir ve hatalarınızı büyük oranda görebilirsiniz. Ancak deneyimlerinden yola çıkarak şunu eklemeliyim ki henüz ChatGPT  de dahil yapay zeka modellerine baştan sona güvenmek hayal kırıklığına uğratabilir. Bu yüzden sınavlara veya önemli projelere hazırlanıyorsanız birkaç kaynaktan bilgiyi teyit etmenizde yarar olacaktır.

Google, Yandex gibi pek çok çeviri özelliği hem sesleri kullanarak hem görüntülerle hem de metinlerle çeviri özelliği sağlayabiliyor ki bunu sıklıkla kullandığınızı tahmin edebiliyorum. Yapay zeka modellerinin kolay birer arama motoruna dönüşmesi nedeniyle artık tek yapmanız gereken metni atıp istediğiniz dile çevrilmesini söylemek. İster sesle ister yazarak ister de fotoğraf şeklinde göndererek.

Bir dil öğrenme sürecini hızlandıran en önemli adımlardan birisi sevdiğiniz konular hakkında konuşmak, dinlemek, okumak ve yazmaktır. Becerilerinizi ve hobilerinizi tanıttığınız ChatGPT’den okuma yapabileceğiniz metinler oluşturmasını, yabancı dilde seviyenize göre essay yazmasını, dinleme yapabileceğiniz kaynaklar önermesini isteyebilirsiniz. 

Kişisel koç olmasının yanı sıra öğrenmek istediğiniz spesifik alanlara göre de yeni sohbetler açabilirsiniz. İngilizce A1 seviyesindeki 100 fiili öğrenmek, Türkçe’de pek bilinmeyen 200 kelimeyi ezberlemek, İspanyolca ve Portekizce arasındaki spesifik farkları öğrenmek buna örnek verilebilir. Kişisel öğrenme planları için periyodik takvim çıkarmak ve buna uymak kritik önem taşıyor.

TOEFL, IELTS, YDS başta olmak üzere pek çok dil sınavı için profesyonel test soruları, essay konuları hazırlamasını isteyebilirsiniz. 

Günlük konuşma dilindeki kavramları yine ChatGPT gibi yapay zeka modelleriyle öğrenebilirsiniz. Bir seyahat öncesinde o bölgenin diline ait bilgileri öğrenmek buna örnek verilebilir.

Bir motivasyona ihtiyaç duyduğunuzda yine bir sohbet açıp içinizi dökebilirsiniz. ChatGPT, Gemini gibi modeller sizi düştüğünüz yerden kaldırmak için fazlaca iyimser konuştuklarından zaman zaman size daha gerçekçi olmalarını vurgulayabilirsiniz.

Mavi İnovasyon sezonunda üretkenlik ve yapay zekaya odaklanacağımızı belirtmiştik. Bu video sizlerin ankette vermiş olduğu cevap doğrultusunda hazırlandı. Faydalı bulduysanız videoyu beğenebilir ve sevdiklerinizle paylaşabilirsiniz. Eğer topluluğumuza katılmak isterseniz de açıklamadaki bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz.

Sizler bu konuda neler düşünüyorsunuz, aldığınız eğitimleri verimli buluyor musunuz, sizce bir dil öğrenmek mantıklı mı?

Sonuç olarak hangi yöntem seçilirse seçilsin ne yazık ki kişisel bir emek ve istek olmazsa elde edilen sonuç zaman ve kaynak israfı olacaktır. Yapay zeka ve üretkenlik konulu yeni videolarda görüşmek üzere.

1.      https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_yabanc%C4%B1_dil_%C3%B6%C4%9Fretimi

2.      https://en.wikipedia.org/wiki/English-speaking_world

3.      https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_English-speaking_population

4.      https://www.statista.com/statistics/266808/the-most-spoken-languages-worldwide/

5.      https://yerbilimleri.cumhuriyet.edu.tr/tr/download/article-file/2563949